Mszyce, w szczególności mszyca czeremchowo-zbożowa (Rhopalosiphum padi), stanowią poważne zagrożenie dla upraw pszenicy ozimej w Polsce i innych krajach o umiarkowanym klimacie. Choć ich obecność może być trudna do wykrycia we wczesnym stadium, szkody, które wyrządzają, są znaczne — zarówno bezpośrednio, przez żerowanie, jak i pośrednio, jako wektory groźnych wirusów. Skuteczne zwalczanie mszyc wymaga zintegrowanego podejścia, łączącego monitoring, działania agrotechniczne, biologiczne oraz chemiczne.

Znaczenie mszycy zbożowej

Mszyca zbożowa zasiedla rośliny już jesienią, kiedy temperatury sprzyjają ich migracji z roślin żywicielskich (np. czeremchy pospolitej) na młode siewki pszenicy. Owady te wysysają soki roślinne, osłabiając rośliny i powodując zahamowanie wzrostu. Jednak głównym zagrożeniem jest transmisja wirusa żółtej karłowatości jęczmienia (BYDV – Barley Yellow Dwarf Virus), który może drastycznie obniżyć plony.

Monitorowanie zagrożenia

Podstawą efektywnego zwalczania mszycy jest regularny monitoring upraw:

• Jesienią, od wschodów do końca października, należy prowadzić lustracje co 5–7 dni.
• Obserwacje wykonuje się metodą „spacerową” lub liczeniem osobników na określonej liczbie roślin (np. 50 losowo wybranych kłosów).
• Próg szkodliwości jesienią wynosi zwykle 5 mszyc na roślinę lub 10% roślin zasiedlonych.

Metody zwalczania

1. Agrotechniczne

• Odpowiedni termin siewu – opóźnienie siewu pszenicy ozimej zmniejsza ryzyko zasiedlenia roślin przez mszyce jesienią.
• Unikanie nadmiernego nawożenia azotem, które sprzyja rozwojowi mszyc.
• Zwalczanie chwastów, które mogą być alternatywnymi żywicielami dla mszyc i wirusów.

2. Biologiczne

• W uprawach można spotkać naturalnych wrogów mszyc, takich jak biedronki, złotooki czy bzygowate.
• Ochrona i wspieranie tych organizmów (np. poprzez miedze, żywopłoty, strefy buforowe) jest ważnym elementem ochrony biologicznej.

3. Chemiczne

• Zabiegi insektycydowe powinny być ostatecznością i stosowane tylko po przekroczeniu progu szkodliwości.
• Wybór preparatu powinien uwzględniać substancję czynną skuteczną przeciwko mszycom, np. pyretroidy (deltametryna, lambda-cyhalotryna) lub neonikotynoidy (acetamipryd – np. insektycyd Apis 200 SE)
• Zabieg najlepiej wykonać w warunkach sprzyjających aktywności mszyc (brak opadów, temperatura > 10°C).

4. Odporność roślin

• Hodowla odmian odpornych na BYDV jest jeszcze w fazie rozwoju, jednak warto rozważać wykorzystanie odmian bardziej tolerancyjnych na stres wirusowy.

Podsumowanie

Zwalczanie mszycy zbożowej w pszenicy ozimej to proces złożony, wymagający wczesnego rozpoznania zagrożenia i zrównoważonego podejścia do ochrony roślin. Kluczowe jest połączenie metod zapobiegawczych, biologicznych i – w razie konieczności – chemicznych, aby zminimalizować straty plonów przy jednoczesnej ochronie środowiska. Regularne lustracje i znajomość progów szkodliwości pozostają podstawą skutecznej strategii ochrony.

Dowiedz się więcej na temat nowoczesnych środków insektycydowych Innvigo!